[Mê Khủng Long – Dinophile.vn] Có một giả thuyết khá phổ biến về sự khổng lồ của khủng long, cho rằng nồng độ oxy cao trong khí quyển là nguyên nhân khiến cho các sinh vật sống cách đây hàng chục triệu năm có thể đạt đến kích cỡ khổng lồ, như khủng long vậy.
Nhưng từ năm 2018, một nghiên cứu do các nhà khoa học tại Đại học Kansas và Đại học Alberta đã bác bỏ giả thuyết này, dựa trên các phân tích đối với nhựa thông ngày nay và nhựa thông hóa thạch. Nhựa thông hóa thạch, như hổ phách chẳng hạn, là những vật chất hữu cơ có khả năng lưu giữ những dữ liệu đáng tin cậy về lịch sử địa chất của Trái đất. Chúng gần như không đổi về mặt hóa học trong một khoảng thời gian rất dài.
 |
| Sự khổng lồ của khủng long nhiều khả năng không phải do nồng độ oxy cao. |
“Trong quá trình quang hợp, thực vật sẽ liên kết với carbon trong khí quyển, và thành phần đồng vị của carbon sẽ được bảo quản trong nhựa cây qua hàng triệu năm và từ điều này, chúng ta có thể suy ra nồng độ oxy trong khí quyển,” theo tác giả chính của nghiên cứu, tiến sĩ Ralf Tappert.
Nhóm nghiên cứu đã tiến hành phân tích phóng xạ gần 540 mẫu hổ phách đến từ khắp các nơi trên thế giới, với mẫu cổ nhất gần 220 triệu năm. Họ đã so sánh kết quả phân tích với các mẫu nhựa thông hiện đại để kiểm chứng tính xác thực của dữ liệu. Kết quả cho thấy nồng độ oxy trung bình trong vòng 220 triệu năm qua thấp hơn đáng kể so với mức 21% của ngày nay, chỉ ở khoảng 10-15%.
Kết quả này có vẻ thấp hơn nhiều so với các khảo sát trước đó, vốn cho rằng nồng độ oxy trung bình của thời cổ đại có thể lên tới 30%. Nhóm nghiên cứu của Tapper nói rằng cần phải nhìn vào các sự kiện trong lịch sử Trái đất để hiểu được những con số này.
“Chúng tôi nhận thấy nồng độ oxy đặc biệt thấp trùng hợp với những khoảng thời gian nhiệt độ toàn cầu tăng lên và nồng độ carbon dioxide cao,” Tapper nói, đồng thời bổ sung rằng oxy có thể ảnh hưởng đến nồng độ carbon dioxide và có thể đẩy nhanh sự khuếch tán một lượng lớn carbon dioxide vào khí quyển.
Nhóm nghiên cứu kết luận rằng sự gia tăng nhanh chóng của nồng độ carbon dioxide, có khả năng là do hoạt động của núi lửa, đã kéo theo sự sụt giảm oxy trong khí quyển. Các nhà khoa học cũng lưu ý rằng mức nhiệt độ tương đối thấp của các kỷ băng hà gần đây có thể là do sự thiếu vắng những hoạt động núi lửa trên quy mô lớn và do sự gia tăng nồng độ oxy trong khí quyển. Vì thế, nồng độ oxy trong khí quyển có thể ảnh hưởng gián tiếp đến khí hậu cũng như quá trình tiến hóa của sự sống trên Trái đất.
Nguồn: “Amber provides new insights into the evolution of Earth’s atmosphere: Low oxygen levels for dinosaurs” / Science Daily.